Dubbelwoonst Jozef Schellekens & Theo Op de Beeck – Turnhout

Het spreekt voor zich dat Schellekens bijzonder veel energie besteedde aan het ontwerp van zijn eigen huis en uiteraard was zijn bruid Mietje Vogels daar nauw bij betrokken. Naar verluidt vormden zij van meet af aan een gelukkig en blijmoedig paar, verbonden door een warme wederkerige affectie. Geïnspireerd door het prille samenleven met haar, zette hij zich geheel en al in om voor hen beiden en de kinderen waar zij naar uitkeken een droomhuis tot stand te brengen. Daar hij van plan was een eigen praktijk op te starten, vatte hij zijn huis op als een tweeledig geheel: enerzijds een privégebied bestaande uit de living en de keuken, beide gesitueerd bij de tuin achteraan; anderzijds, aan de straatzijde, een ‘publiek’ gebied dat het bureau en een ontvangsthal omvatte. De ontvangsthal werd een dubbelhoge ruimte die voor de bezoeker des te indrukwekkender overkomt daar die er toegang toe krijgt langs een smal en laag portaal, – na eventueel geantichambreerd te hebben in een piepkleine spreekkamer. Tevens traphal, leidt deze ruimte naar het vier treden hoger gelegen bureau, terwijl ze zich in tegengestelde richting uitstrekt tot de tussenverdieping boven de ingang. Het is een fraai gearticuleerde ruimte die geactiveerd wordt door het licht van grote raampartijen waardoor ze tevens in de gevelcompositie tot uitdrukking wordt gebracht. In contrast met de heldere dynamiek van de hal vatte hij de living op als een intieme, geborgen plek, nauw betrokken op de tuin, sfeervol ingericht en voorzien van een ingebouwde zithoek met verlaagd plafond. De verdieping bood plaats voor vier slaapkamers, een grotere voor het echtpaar en drie kleinere voor de voorgenomen kinderen. Aan te nemen valt dat het plan groeide in overleg met Theo Op de Beeck die als cultuurdrager tal van bezoekers ontving en als amateurschilder een atelier nodig had. Schellekens ontwierp twee bijna dezelfde woningen die hij haaks met elkaar verbond. Hun plattegronden zijn nagenoeg elkaars (gekanteld) spiegelbeeld, en aaneen geschakeld vormen ze een complexe L-vorm die de straathoek articuleert. Het is een vorm met een buitenhoek die bezoekers verwelkomt en een binnenhoek die zich opent op een gemeenschappelijke tuin.

De binnenhoek wordt gevormd door de haaks op elkaar liggende woonkamers, de buitenhoek door de haaks op elkaar staande kopgevels. Het geheel verschijnt als een clustering van forse volumes, uitgevoerd in Kempense baksteen en opengewerkt met verscheidene types van ramen, alle vervaardigd uit dunne stalen profielen. De ramen en raampjes, de grote raampartijen, de horizontale en verticale strookramen articuleren zich op het canvas van de bruingele baksteen tot levendige constructivistische composities. De kopgevels van beide woningen onderscheiden zich door de karakteristieke grote raampartij die het grootste deel van hun verdieping beslaat: twee enorme tralieramen die, opgebouwd uit smalle horizontale stroken, de twee ontvangsthallen markeren en hun respectieve ingangen beklemtonen.

Schellekens besteedde bijzondere zorg aan zijn eigen interieur. Hij hulde de wanden van zijn living in subtiel harmoniërende kleuren en op bepaalde plekken werkte hij de dagkanten van de ramen af met marbriet, een gekleurd en gemarmerd ondoorzichtig glas. Voorts ontwierp hij zelf de meeste meubels, zowel de inbouwkasten die hij samen met zijn vader eigenhandig in elkaar stak, als buismeubelen naar het model van Mart Stam, welke hij liet uitvoeren door de lokale smid. Ook concipieerde hij een aantal muurschilderingen die hij zelf in de ontvangsthal, de living en de echtelijke slaapkamer ten uitvoer bracht.

Door dit alles, door haar fors en expressief exterieur en haar geraffineerd interieur, door haar consequente eigentijdse esthetiek, was deze dubbelwoonst, die Schellekens in 1936 op 27-jarige leeftijd voltooide, op dat moment zowat het gaafste en het volledigste voorbeeld van modernistische architectuur in Turnhout en omgeving. Het was een toonbeeld van het baksteenmodernisme, dat in Antwerpen was geïnitieerd door Eduard Van Steenbergen en in Turnhout door Stan Leurs.

Yves DE BONT en Francis STRAUVEN –  Portfolio Jozef Schellekens

Link: Inventaris Onroerend Erfgoed